De verkenningsnota is 5 maart 2014
aangeboden aan mevrouw E. Sweet gedeputeerde van provincie Noord Holland, wethouder
J.van Waveren Wijdemeren en W.Dulfer dagelijks bestuurder van Hoogheemraadschap
Amstel Gooi en Vecht.
De speech van mevrouw Sweet luidde.
Speech Elvira Sweet, in ontvangst nemen verkenningsnota 'De Vecht Terug'
Wat een bijzondere manier om deze verkenning te ontvangen! Ik probeerde me net
voor te stellen hoe het zou zijn als jullie echt aan waren komen varen. Het
gaf me een vakantiegevoel, dank jullie wel daarvoor!
Water is belangrijk voor Nederhorst den Berg. De plassen aan de ene kant en
de Vecht aan de andere kant omringen het dorp. En zoals jullie weten liep hier
vroeger dwars door het dorp, in een kaarsrechte lijn, de trekvaart die ook wel
de Reevaart genoemd werd. Aangelegd in 1628 om de bocht in de Vecht af te snijden.
Dat zorgde ervoor dat je vanuit Utrecht sneller Amsterdam of de Zuiderzee kon
bereiken. Dat scheelde wel een paar uur en dat was economisch interessant. Het
dorp heeft zich langs deze vaarverbinding ontwikkeld.
Bijna 350 jaar heeft de trekvaart er gelegen, hij is pas 50 jaar geleden verdwenen.
Alhoewel er toen redenen waren om de trekvaart te dempen is het toch jammer.
Het heeft het hart van het dorp veranderd. Het DNA van het dorp is daarmee beschadigd.
De Reevaart was niet de enige trekvaart in Noord-Holland. Er zijn er veel meer.
Ze zijn aangelegd om als een soort van snelwegen goederen en personen te kunnen
vervoeren. In de 17e eeuw werd er veel handel gedreven en toen kwamen deze 'snelwegen'
goed van pas. Gelukkig zijn ze grotendeels bewaard gebleven. We herkennen ze
alleen niet altijd en ze worden al heel lang niet meer gebruikt als 'snelwegen'
natuurlijk, maar ze zijn er nog wel! Als je in het oude landschap in een kaarsrechte
lijn water ziet lopen, dan kun je bijna de trekschuiten voorbij zien glijden…
Samen vertellen deze trekvaarten een deel van het verhaal van de ongekende rijkdom
van de 17e eeuw. En dat is een verhaal om trots op te zijn.
Als gedeputeerde Cultuur vind ik het belangrijk dat cultureel erfgoed behouden
blijft en dat het toegankelijk en beleefbaar is. Ook vind ik het belangrijk
dat naast professionele organisaties ook bewoners betrokken worden bij er ontwikkelingen
waar erfgoed een rol speelt. Tenslotte is het hun leefomgeving! De Stichting
'Vecht terug naar het dorp Nederhorst den Berg' heeft het initiatief genomen
voor dit project en de gemeente heeft dit ondersteund. En daarbij zijn bewoners
betrokken. Daarom heb ik ook een subsidie verstrekt aan dit bijzondere proces
met als resultaat de verkenning. Jullie hebben met elkaar gekeken naar mogelijke
manieren waarop de oude trekvaart teruggebracht zou kunnen worden in het dorp.
Met alle mitsen en maren is dat best lastig natuurlijk, maar het is jullie gelukt
de verkenning af te ronden.
Water was een lange tijd belangrijk voor Nederhorst den Berg en dat kan het
opnieuw worden. Ik zou het fantastisch vinden als de oude cultuurhistorische
watergang in een nieuw jasje gestoken wordt en daarmee het dorp haar kloppende
hart terug krijgt. Door het terugbrengen van het water is het mogelijk de lokale
economie een impuls te geven. Maar liefst 50.000 - 70.000 boten varen jaarlijks
ter hoogte van Nederhorst den Berg. Het zou mooi zijn als een deel daarvan het
dorp aan zou doen en ook het nodige in het dorp zou besteden.
Water hoort dus bij Nederhorst den Berg. Ik hoop dat jullie het voor elkaar
krijgen de plannen die in de verkenning staan tot uitvoering kunnen brengen….wie
weet vaar ik de volgende keer dat ik hier kom door het dorp!
Ramon
Lieke en Dominique kwamen in de boot aangereden om de nota te overhandigen.
Door de voorzitter Ton Vendrig werd de volgende speech uitgesproken.
Hartelijk welkom u allemaal en in
het bijzonder mevrouw Sweet gedeputeerde van de provincie Noord Holland en de
heer van Waveren wethouder van de gemeente Wijdemeren en de heer Dulfer loco
dijkgraaf en dagelijks bestuurder van het Hoogheemraadschap Amstel Gooi en Vecht.
Dank dat u allemaal gekomen bent voor dit bijzondere moment. Na jaren van voorbereiding
kunnen we nu de verkenningsnota aanbieden om weer water in het dorp terug te
brengen. We staan hier op een karakteristieke plaats van Nederhorst den Berg.
Waar we staan was eeuwenlang het water van de Reevaart. Een verbinding van een
bocht in de Vecht. Hier lag vroeger een brug. Het enige wat ons er nog aan herinnert
is de naam van Brugstraat die daar tussen slager en fietsenwinkel uitkomt. We
staan hier in een historisch centrum met oude gebouwen die gebouwd zijn aan
het water maar ook dankzij het water. De tol brug en de bevoorrading van passerende
schepen zorgde hier voor welstand.
Na de aanleg van het Merwedekanaal was de Reevaart overbodig geworden Het vormde
een obstakel voor de verdere ontwikkeling van Nederhorst den Berg, zoals het
bebouwen van de Horn en Kuyerpolder op het eiland. Het eiland wat nu geen eiland
meer is.
In de jaren zestig van de vorige eeuw ging er veel op de schop in Nederland.
Nederhorst den Berg ontkwam hier ook niet aan. De auto had de functie van het
schip als transportmiddel overgenomen. Er moest ruimte gemaakt worden voor het
verkeer. Aan demping van die stinkende vaart was niet meer te ontkomen en water
was er genoeg in Nederhorst den Berg.
Maar het water verdween steeds meer uit het straatbeeld. Dat karakteristieke
straatbeeld is verdwenen. Steeds meer mensen missen het water. Hoe langer het
duurt hoe sterker het gevoel.
Duidelijk is dat de oude situatie niet meer kan terugkeren. Maar hoe dan wel.
Er zal een nieuwe moderne invulling met water moeten komen. Geen Reevaart maar
Nieuwe Vecht. Een nieuw vaarwater als laatste fase van Restauratieplan de Vecht.
Hiermee krijgt niet alleen Nederhorst den Berg allure maar ook de Vecht en de
gehele Vechtstreek.
Langzaam is een burgerinitiatief ontstaan voortbordurend op eerdere initiatieven.
Het bestuur van Stichting Vecht terug in het dorp Nederhorst den Berg is breed
samengesteld uit diverse verenigingen en uit meerdere bewoners van hier. We
zijn op zoek gegaan naar een manier water terug te brengen.
We hebben daarbij een aantal uitgangspunten geformuleerd. Het Plein moet zijn
functie behouden. De kermis moet mogelijk blijven. Het aantal parkeerplaatsen
zal gelijk blijven. Er moet geen overlast voor het verkeer ontstaan en er mogen
geen belemmeringen voor de plaatselijke ondernemers zijn. We zijn in gesprek
gegaan met de bevolking, het gemeente bestuur en andere bestuursorganen. Daarbij
is het draagvlak langzaam toegenomen. Men wenste weer door het dorp te kunnen
varen en aan te meren. Boodschappen te doen en op een terrasje aan het water
te zitten. De brug zou een mooie ontmoetingsplaats voor de mensen kunnen zijn.
Het KfHeinfonds Gemeente en Rabobank
hebben ons financieel in de gelegenheid gesteld een startnotitie uit te brengen.
Deze startnotitie werd goed ontvangen en opende de mogelijkheid voor verder
onderzoek. Hoe moet het uitgevoerd worden. Hoe gaat het water lopen waar komen
de wegen en hoeveel bruggen komen er. Worden het vaste of ophaalbruggen. Hoeveel
gaat dat kosten en wie gaan dat betalen. Maar het belangrijkste was hoe denkt
de bevolking erover.
Dankzij een bijdrage van de provincie Noord Holland en de gemeente Wijdemeren
zijn we in staat gesteld om een verkenningsonderzoek te doen. Met de professionals
van de firma's Tauw en Vollmer en partners is geleidelijk invulling gegeven
aan een ontwerp. Daarbij hebben we eerst de bevolking geraadpleegd op een voorspraak
avond. De daarbij gehouden fotowedstrijd heeft leuke resultaten opgeleverd.
Na dien zijn er vele gesprekken gevoerd. Met ondernemers, vrienden van het plein,
met de Jeu de Boulebaan is gesproken, met Stichting Recreatie toervaart Nederland.
We hebben een grote ambtelijke bijdrage van het waterschap AGV en Waternet ontvangen.
Voorts hebben we ons laten inspireren door de ontdemping in Zaandam. We hebben
daar gezien hoe water een element is om de leefbaarheid en economie te stimuleren.
Nadat alle wensen verwerkt waren is er wederom een publieksavond gehouden. Daarbij
zijn de plannen goed ontvangen. We zijn ook blij dat we alle op en aanmerkingen
in deze verkenningsnota hebben verwerkt. We danken iedereen die daar een bijdrage
aan geleverd heeft.
Dan zou ik gaarne het woord geven
aan Matthijs Nijboer die namens Tauw en Vollmer en partners nog een en ander
heeft toe te voegen.
En dan is nu het moment aangebroken
om de verkenningsnota aan te bieden aan mevrouw Sweet de heer van Waveren en
de heer Dulfer. We zijn blij dat u als vertegenwoordiger van de provincie gemeente
en waterschap deze nota in ontvangst wil nemen. U vertegenwoordigt de partijen
die in samenwerking met elkaar zullen moeten zorg dragen voor de verdere ontwikkeling
van deze plannen. Wij hopen dat in gezamenlijkheid met u te doen.
Deze nota zal worden overhandigd door drie kinderen van de drie lagere scholen
in Nederhorst den Berg : de meester Kremerschool de Warinschool en de Jozefschool.
Het gaat immers om voorzieningen voor de toekomst waar de komende generatie
het meeste baat bij zal hebben. Ramon Lieke en Dominique zullen op een daarvoor
toepasselijke wijze hier naar toekomen.